ସାଇବର କ୍ରାଇମ କ’ଣ, ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ଟଙ୍କା ଚୋରି ହୋଇଯାଏ, ତେବେ କରିବେ କଣ ?

ସାଇବର କ୍ରାଇମ କ’ଣ?

ସାଇବର ଅପରାଧ ହେଉଛି ଏପରି ଏକ ଅପରାଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯେଉଁଥିରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ନେଟୱାର୍କ ଡିଭାଇସ୍ କିମ୍ବା ନେଟୱାର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଠକାମୀ କରାଯାଇଥାଏ। ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋପନୀୟ ତଥ୍ୟ ଠାରୁ ନେଇ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ନେଇ ଯାଆନ୍ତି। ଡାଟା ହ୍ୟାକିଂ, ଫିସିଙ୍ଗ୍ ମେଲ୍, OTP ଠକେଇ ଏବଂ ମୋବାଇଲ୍ ଠକେଇ, ସେକ୍ସଟୋର୍ସନ୍ ଭଳି ଅନେକ ଅପରାଧ ଅଛି ଯାହା ସାଇବର ଅପରାଧୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥାଏ । ସାଇବର ଅପରାଧ ସହ ଜଡିତ ମାମଲା ଉଭୟ ପୋଲିସ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଏଜେନ୍ସି ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ।

ଯଦି ଆପଣ ଠକାମୀର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି ତେବେ କଣ କରିବେ?

ଯଦି ଆପଣ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ସାଇବର ଅପରାଧର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ www.cybercrime.gov.in ଲିଙ୍କ୍ ପରିଦର୍ଶନ କରି ଆପଣଙ୍କର ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିପାରିବେ । ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନକୁ ଯାଇ ଆପଣ ସାଇବର ସେଲରେ ଆପଣଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ହୋଇଥିବା ଠକେଇ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ସୂଚନା ଦେଇପାରିବେ। ସାଇବର ଅପରାଧ ସହ ଜଡିତ ଅଭିଯୋଗ ହେଲ୍ପଲାଇନ ନମ୍ବର 155260 ରେ କରାଯାଇପାରିବ। ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ସହ ଜଡିତ ଠକେଇ ମାମଲା ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରିବ।

ସାଇବର ସେଲରେ କିପରି ଅଭିଯୋଗ କରିବେ?

ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ସହିତ ବ୍ୟାଙ୍କିଂ ଠକେଇ ହୋଇଛି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ, କାରବାର ବିବରଣୀ ଏବଂ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟାଙ୍କ କାର୍ଡ ସହିତ ଜଡିତ ବିବରଣୀ ପୋଲିସକୁ ଦିଅନ୍ତୁ। ଯଦି ତୁମର ପ୍ରୁଫ୍ ଭାବରେ ସ୍କ୍ରିନ୍ ସଟ୍ ଅଛି ତେବେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଦିଅ । ତୁମେ ଏକ ଅନଲାଇନ୍ ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିବା ମାତ୍ରେ ତୁମ ପାଇଁ ଏକ ID ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ID ଏବଂ ପାସୱାର୍ଡ ମନେରଖ । ପୋଲିସ ବ୍ୟାଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥାଏ। ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ ହୁଏ, ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା କରିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଯାଏ।

ସାଇବର ଅପରାଧୀଙ୍କୁ କିପରି କୋର୍ଟକୁ ଟାଣିପାରିବେ ?

ସାଇବର ଅପରାଧ ସହ ଜଡିତ ଅଧିକାଂଶ ମାମଲା ଆଇଟି ଆକ୍ଟ 2000 ଅଧୀନରେ ଚାଲିଥାଏ। ଧାରା 43, 65, 66 ଏବଂ 67 ଅନୁଯାୟୀ ଅପରାଧୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମାମଲା ଚାଲିଛି। ଆଇପିସିର ଧାରା 420, 120B ଏବଂ 406 ଅଧୀନରେ ମଧ୍ୟ ମାମଲା ଚାଲିପାରିବ।

ବ୍ୟାଙ୍କିଂ ଠକେଇର ଶିକାର ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ କରିପାରିବେ କି?

ଭାରତର ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ଆପଣ ବ୍ୟାଙ୍କ ଠକେଇର ଶିକାର ହୋଇଛନ୍ତି, ତେବେ 90 ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଆପଣଙ୍କ ସହ ଘଟିଥିବା ଘଟଣା ବିଷୟରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଜଣାନ୍ତୁ। ଏହି ଠକେଇ କିପରି ଘଟିଛି ସେ ବିଷୟରେ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଜଣାନ୍ତୁ। ଯଦି ତୁମର ଅବହେଳା ହେତୁ ଟଙ୍କା କଟାଯାଇନଥାଏ, ତେବେ ବ୍ୟାଙ୍କ ପୁରା ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ। ଯଦି ଆପଣଙ୍କର OTP ବା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ବିବରଣୀ ସେୟାର ହେତୁ ଠକେଇ ଘଟିଛି, ତେବେ  ରାଶି ଫେରସ୍ତ ହେବା ସ୍ଥିତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।  ଯଦି ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଜଣାଇବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଠକେଇ ହୁଏ, ତେବେ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ ହୋଇପାରିବ।

ସାଇବର ଠକେଇରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ କଣ କରିବା ଉଚିତ୍?

ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ କେବେବି ଆପଣଙ୍କର ଗୋପନୀୟ ତଥ୍ୟ ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ କାହା ସହିତ OTP ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଏକ OTP ସେୟାର ହେତୁ, ଆପଣ କାଙ୍ଗାଳ ହୋଇପାରିବ। ଏପରି ଅନେକ ଘଟଣା ଘଟିଛି ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ OTP ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ବିବରଣୀ ସେୟାର କରି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ହରାଇଛନ୍ତି । ଡେବିଟ୍ କାର୍ଡ ଏବଂ କ୍ରେଡିଟ୍ କାର୍ଡ PIN, CVV ନମ୍ବର କାହା ସହିତ ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଆଧାର ଏବଂ ପାନ୍ କାର୍ଡର ବିବରଣୀ କାହା ସହିତ ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।

ପିଲାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାଇବର ଅପରାଧ 400 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି , ଏନସିଆରବି ତଥ୍ୟ 

ସାଇବର ଅପରାଧରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ ଅଧିକ ସଚେତନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ସମୟ ସମୟରେ ସାଇବର ଅପରାଧରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ସୂଚନା ପାଇବାକୁ ରଖନ୍ତୁ । ଜାଲିଆତିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ସଚେତନତା କେବଳ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।