ଆଜି ରାଜ୍ୟ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ
ଚାଷୀ, ମହିଳା, ଯୁବା, ବୟସ୍କ- ଏ ସମସ୍ତ ବର୍ଗର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଅନେକ ଯୋଜନା ପାଞ୍ଚିଛନ୍ତି । ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମାର୍ଗରେ ଦୌଡ଼ାଇବାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଖର୍ଚ୍ଚ ସହ ପୁଞ୍ଜିଗତ ବ୍ୟୟ (କ୍ୟାପିଟାଲ୍ ଏକ୍ସପେଣ୍ଡିଚର) ଯଥେଷ୍ଟ ବଢ଼ାଇବାକୁ ବ୍ଲୁପ୍ରିଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି । ହେଲେ ଏ ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷାରେ ବାଧା ସାଜିପାରେ ସମ୍ବଳ ଅଭାବ । ଆକଳନ ମୁତାବକ ବଢ଼ୁ ନାହିଁ ଆୟ। ନିଜସ୍ୱ ଟିକସ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ହାର ଧିମା । କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁଦାନ ବି ହ୍ରାସ ପାଉଛି । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବିକାଶ ଖର୍ଚ୍ଚ ଭରଣା କରିବାକୁ ସରକାର ଅଧିକ ଋଣ ଉଠାଇ ପାରନ୍ତି । ବିତ୍ତୀୟ ନିଅଣ୍ଟ ବି ବଢ଼ିପାରେ ।
ସୋମବାର ବିଧାନସଭାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ଆସନ୍ତା ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ୨୦୨୫-୨୬ ପାଇଁ ବଜେଟ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବେ । ନୂଆ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ବଜେଟରେ ବିକାଶର ନୂଆ ଦିଗ ଦେଖାଇବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ । ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ସତ୍ତେ୍ୱ ମୋଟ ବ୍ୟୟ ଅଟକଳକୁ ୧୫ରୁ ୧୭ ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ାଯାଇ ପାରେ । ୨୦୨୪- ୨୫ରେ ମୋଟ ବ୍ୟୟ ଅଟକଳ ଥିଲା ୨ ଲକ୍ଷ ୬୫ ହଜାର କୋଟି । ଏହା ୩ ଲକ୍ଷ ୫ ହଜାର କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳିଛି । ବିକାଶର ମାପକାଠି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ୨୦% ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ । ଚଳିତ ଆର୍ଥକ ବର୍ଷ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବ୍ୟୟ ଅଟକଳ ୧ ଲକ୍ଷ ୫୫ ହଜାର କୋଟି ରହିଛି । ଏହାକୁ ୧ ଲକ୍ଷ ୮୫ ହଜାର କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଅନୁରୂପ ଭାବେ ରାଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ୧ ଲକ୍ଷ ୧୨ ହଜାର କୋଟିରୁ ୧ ଲକ୍ଷ ୩୫ ହଜାର କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରେ ।
ତେବେ ଏ ବର୍ଷ ରାଜସ୍ୱ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ହାର ସରକାରଙ୍କୁ ଚିନ୍ତାରେ ପକାଇଛି । ଆକାଉଣ୍ଟ୍ସ ଜେନେରାଲ୍ଙ୍କ ଦେଇଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଡିସେମ୍ବର ମାସ ସୁଦ୍ଧା ରାଜସ୍ୱ ଆୟ ବଢ଼ିଛି ମାତ୍ର ୬% । ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ପାଖପାଖି ୧୪% ବଢ଼ିବ । କେବଳ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଟିକସ ଭାଗକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଟିକସ ଉତ୍ସରୁ ଆଶାନୁରୂପ ଆୟ ହୋଇ ନାହିଁ । ନିଜସ୍ୱ ଟିକସ ଆୟ ୯ ମାସରେ ଲକ୍ଷ୍ୟର ୬୭% ହୋଇଛି । ଜିଏସ୍ଟି ଆୟ ୬.୫% ବଢ଼ିଥିବା ବେଳେ ବିକ୍ରିକର ୫% ଓ ଅବକାରୀ ଶୁଳ୍କ ୧୪% ବଢ଼ିଛି ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ । ଅଣଟିକସ ରାଜସ୍ୱ ୧୪% ହାରରେ ବଢ଼ିଛି । ଷ୍ଟାମ୍ପ୍ ଡ୍ୟୁଟି ଓ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରେସନ୍ ଫି ୨% ହ୍ରାସ ପାଇଥିବା ବେଳେ ଭୂରାଜସ୍ୱ ୧.୫ କମିଛି । କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଟିକସ ଭାଗ କିନ୍ତୁ ୨୧% ବଢ଼ିଛି ୨୦୨୩-୨୪ ଡିସେମ୍ବର ତୁଳନାରେ । କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁଦାନ କମିଛି ୧୫% । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଆଗାମୀ ବର୍ଷର ଟିକସ ଓ ଅଣ ଟିକସ ଆୟ ସୂତ୍ରରୁ ଆଶାନୂରୂପ ଆୟ ହୋଇ ନ ପାରେ ବେଲି ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ଆକଳନ କରୁଛି । ତେବେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଟିକସ ଭାଗ ପ୍ରାୟ ୧୭ ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ିବ ।
କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ଦେଇଥିବା ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ୨୦୨୫-୨୬ରେ ଓଡ଼ିଶା ଏ ବାବଦରେ ୬୪ ହଜାର ୪୦୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇବ । ଏ ବର୍ଷ ୫୫,୨୩୧ କୋଟି ପାଇବ ବୋଲି ବଜେଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଏଣୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ଭରଣା କରିବାକୁ ସରକାର ଖୋଲା ବଜାରରୁ ଅଧିକ ଋଣ କରି ପାରନ୍ତି । ରାଜ୍ୟର ମୋଟ ଋଣ ବୋଝ ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦର ମାତ୍ର ୧୩.୫% । ଏଫ୍ଆର୍ବିଏମ୍ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟ ଜିଏସ୍ଡିପିର ୨୫% ଯାଏ ଋଣ ଉଠାଇପାରିବ । ବିତ୍ତୀୟ ନିଅଣ୍ଟ ଜିଏସ୍ଡିପିର ୩.୫% ଭିତରେ ରଖିବାକୁ କଟକଣା ରହିଛି । ଓଡ଼ିଶାର ଜିଏସ୍ଡିପି ଏ ବର୍ଷ ୯ ଲକ୍ଷ ୫୦ ହଜାର କୋଟି ଛୁଇଁବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ଯଦି ବଜାର ଦରରେ (କରେଣ୍ଟ ପ୍ରାଇସ) ଏହା ୧୧ ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼େ ତେବେ ମୋଟ ତେବେ ଏହା ୧୦ ଲକ୍ଷ ୫୪ ହଜାର କୋଟି ଛୁଇଁବ । ଏହାର ୩.୫% ଅର୍ଥାତ୍ ପାଖାପାଖି ୩୭ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ଯାଏ ସରକାର ଋଣ ଉଠାଇ ପାରିବେ।